“Tarih Kayıtları”

“Tarih Kayıtları”, “gerçeğe uygun kayıtlar” olarak kabul ediliyor. Sima Qian tarih yazmaya, kendisinden önce yaşayan tarihçiler gibi “iyi imparator ve yöneticiler”in başarılarını anlatmanın ve yaşadıkları dönemdeki yönetimleri övmenin bir aracı olarak yaklaşmadı. “Tarih Kayıtları”, diğer feodal hanedanların “resmi tarihleri”nden çok daha geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Sima Qian, yalnızca siyaset üzerinde durmak yerine, siyaset, ekonomi, askeriye, kültür, astroloji, coğrafya ve gelenek gibi bütün unsurları bir bütünlük içinde ele alarak zengin ve renkli tarih dünyasını kurdu. Uğradığı haksızlıklar nedeniyle Sima Qian, insanların yaşam gücü ve kişisel değerleri gerçekleştirme mücadelelerine ayrı bir ilgi gösterdi. Bu yüzden “Tarih Kayıtları”nda, geçmişteki bütün feodal hanedanların resmi tarih kitaplarından farklı olarak son derece açık sevgi ve nefret duyguları okunabiliyor. Feodal yönetici sınıflara, özellikle Han hanedanı yönetiminin başında oturanlara yönelik eleştiriler ve yergilerle halkın feodal yönetimin eziyetine karşı başkaldırılarının yer aldığı kitapta, toplumun tabanında yaşayan birçok insana övgü yağdırıldı, çok sayıdaki yurtsever kahraman anlatıldı. “Tarih Kayıtları”nda, geleneksel tarih anlayışı ve ahlak görüşlerine ters düşen olaylar bile yer aldı.

“Tarih Kayıtları”, edebi bakımından da büyük değer taşıyor. Bu eserin taşıdığı sanatsal değer, gerçek tarihi bilgileriyle özgün karakterlere sahip çok sayıdaki kişinn anlatılmasında kendini gösteriyor. Örneğin, sıradan vatandaşken ayaklanma yoluyla yönetimi ele geçirenler, güçsüz görünen ancak içinde büyük ülküler taşıyan kahramanlar, resmiyette bulunmayan ancak seslerini duyuran adalet yanlısı savaşçılar, büyük cesaretle donatılan ve asla yenilmeyen generaller, suikastçılar, asker olmayan ancak üstün zekasıyla ordu yöneten aydınlar, büyük servetlere sahip dul kadınlar, aşk uğruna herşeyini feda eden güzel kızlar vb. Bu olağanüstü kişiler, “Tarih Kayıtları”nın en renkli ve önemli parçasını oluşturdu.

“Tarih Kayıtları”ndaki anlatım, kısa, öz, canlı, sistematiktir, dili de çok akıcıdır. Özellikle dramatik özelliği ön plana çıkaran sahne anlatımı, eserin çekiciliğini artırdı. Bu nedenle “Tarih Kayıtları”, öteden beri klasik Çin düz yazılarının en iyi örneği olarak kabul ediliyor.