Çin-Japonya ilişkileri

Siyasi açıdan: Çin, 2 Ekim 1971'de Çin-Japonya ilişkilerinin normalleştirilmesiyle ilgili üç ilke ortaya koydu. Söz konusu üç ilke şunlardır: Çin Halk Cumhuriyeti'nin (ÇHC) Çin'i temsil eden tek yasal hükümet olduğu, Taiwan'ın ÇHC'nin ayrılmaz bir parçası olduğu ve Japonya ile Cang Kaişek yönetimi arasından imzalanan anlaşmanın yasadışı ve geçersiz olduğundan iptal edilmesi. Japonya Başbakanı Tanaka Kakuei, 25 Eylül 1972'de Çin'i ziyaret etti. İki ülke hükümetlerinin 29 Eylül günü yayınladıkları ortak bildiri ile Çin-Japonya ilişkileri normale döndü.

Şu an iki ülke arasındaki ilişkilerde genel olarak gelişme eğilimi korunuyor, her alandaki işbirliğinde olumlu sonuçlar elde edildi. Ancak Japonya Başbakanı Junichiro Koizumi'nin sürekli Yasukuni Tapınağı'nı ziyaret etmesi, iki ülke arasındaki siyasi ilişkileri etkileyen başlıca sorun oldu.

Ekonomik açıdan: Çin ve Japonya birbirlerinin önemli ticaret ortağı durumundalar. Japonya, 10 yıl boyunca Çin'in en büyük ticaret ortağı konumunu korudu. Çin de Japonya'nın ikinci büyük ticaret ülkesi ve ihracat piyasası haline geldi.

Bilim, eğitim, kültür ve sağlık alanlarındaki işbirliği açısından: Çin-Japonya ilişkilerinin normale dönüştürülmesinden sonra iki ülke arasında hükümetler arası bilimsel ve teknolojik işbirliği ilişkileri kuruldu. Mayıs 1980'de Çin-Japonya Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması imzalandı. Bundan sonra iki ülke arasında bu alandaki temas ve işbirliğinin hızla gelişmesi ve gelişme boyutunun gittikçe genişlemesiyle çok biçimli, çok kanallı ve halklar arasındaki temas ve işbirliği ile resmi temas ve işbirliğinin bir arada yaşadığı bir durum oluşturuldu.

6 Aralık 1979'da iki ülke arasında “Çin-Japonya Kültür Değişimi Anlaşması” imzalandı. Anlaşmada iki ülke arasında kültür, eğitim, akademi ve spor gibi alanlardaki temaslar belirlendi. 2002 yılında iki ülke hükümetleri “Çin Kültürü Yılı” ve “Japonya Kültürü Yılı” etkinliklerinin düzenlenmesini kararlaştırdılar. Bunun yanı sıra, iki ülke “Çin, Japonya ve Kore Cumhuriyeti Gençler ve Çocukları Yaz Kampları” ile “Çin, Japonya ve Kore Cumhuriyeti Televizyon Bilgi Yarışması” ve “Çin ve Japonya Ekonomik Forumu” gibi etkinlikleri düzenlediler.

Şu anda Çin-Japonya ilişkilerinde ciddiyetle ele alınması gereken hassas sorunlar bulunuyor:

1) Tarihin doğru bir şekilde değerlendirilmesi. Bu, Çin-Japonya ilişkilerindeki hassas bir siyasi sorundur. 2001 yılından bu yana, Japonya tarafı tarihi gerçekleri göz ardı ederek, tarih dersi kitaplarını değiştirme ve Çin'e saldırı tarihini çarpıtma girişimlerinde bulundu. Bu olaylar ve başbakan Junichiro Koizumi'nin Yasukuni Tapnağı'nı ziyareti Çin ve Japonya ilişkilerini olumsuz yönde etkiledi.

2) Taiwan sorunu. Çin hükümetinin Japonya-Taiwan ilişkileri konusundaki tutumu açıktır. Yani Çin hükümeti, Japonya ve Taiwan halkları arasında temas yapılmasına karşı çıkmıyor. Ancak Japonya ve Taiwan arasında herhangi biçimdeki resmi temaslara ve “İki Çin” ya da “Bir Çin, Bir Taiwan” durumunun yaratılmasına kesinlikle karşı çıkıyor. Çin hükümeti Japonya'dan Taiwan'ı Japonya-ABD Güvenlik İşbirliği kapsamına dahil etmemesi yönünde açık bir dille taahhüt vermesini istedi.