Türkçe
Dil Seçin
Çin'in batı kesimindeki Shanxi eyaletinde yer alan Wei Nehri'nin kuzeyinde bulunan Qianling, Çin'in 2 bin yılı aşkın süre devam eden feodal tarihinde, iki imparatorun ortak mezarı olma özelliğini taşıyor. Mezarda, Tang hanedanından imparator Li Zhi ve Zhou hanedanının imparatoru Wu Zetian gömülü. İki hanedanın imparatorları olan bu iki kişi karı kocaydı. Çin tarihindeki tek kadın imparator olan Wu Zetian öldükten sonra dikilen mezar taşında hiçbir sözcük bulunmuyor ve bu nedenle “yazısız” mezar taşı olarak adlandırılıyor.
Taizong ölünce Wu Zetian imparatorluğun kurallarına göre rahibe oldu. Kendisinden dört yaş büyük olan Wu Zetian'a daha önce gönül bağlayan Prens Li Zhi, tahta geçip “İmparator Gaozong” unvanını aldı. Wu Zetian'i bir türlü unutamayan Li Zhi çok geçmeden onu yeniden saraya getirtti ve cariyesi yaptı. Cariyelikten memnun olmayan Wu Zetian gözünü imparatoriçeliğe dikti ve hedefe ulaşmak için acımasız bir yola başvurdu. İmparatoriçe Wang kısır olmasına rağmen çocukları çok seviyordu ve bir gün Wu Zetian'in yeni doğan kızını görmeye geldi. İmparatoriçe ayrıldıktan sonra Wu Zetian öz kızını boğularak öldürdü ve ölü bedeni yorganla örttü. Biraz sonra kızını görmeye gelen İmparator Gaozong, bebeği ölü bulunca şok geçirdi ve kendisinden önce imparatoriçenin geldiğini öğrenince kızının imparatoriçe tarafından öldürüldüğünü sandı ve imparatoriçeden nefret etmeye başladı. Wu Zetian daha sonra İmparator Gaozong'un kendisini imparatoriçe yapmasını da sağladı.
Wu Zetian imparatoriçe olduktan sonra kadınların devlet işlerine karışamamasıyla ilgili geleneksel kuralları hiçe sayarak, devlet işlerinin ele alınmasına katıldı ve yavaş yavaş İmparator Gaozong'u tecrit etti.
Gaozong öldükten sonra Wu Zetian ardı ardına iki imparatoru tahtadan indirdi ve 67 yaşında Tang hanedanını feshetti, Zhou Hanedanı'nı kurarak, resmen imparator oldu. Wu Zetian, Çin tarihindeki ilk ve tek kadın imparatordu.
Wu Zetian iktidara geçtikten sonra iktidarını sağlamlaştırmak amacıyla yandaş yetiştirmeye çalışırken, kendisiyle farklı görüşlerde bulunan insanları ve Tang hanedanının kraliyet ailesinin üyelerini, hatta kendi öz oğlunu yok etmek konusunda acımasız davrandı.
Ancak diğer tarafta Wu Zetian, tarımı teşvik etmek, kalifiye insanları kullanmak, sınav sistemini yaygınlaştırmak, kadının konumunu yükseltmek gibi alanlarda etkili önlemler aldı. Wu Zetian'in iktidarda bulunduğu 15 yıl içinde Çin'in kapsamlı devlet gücü daha da geliştirilirken, toplum istikrarlıydı, nüfus çoğaldı, ekonomi de gelişti.
Wu Zetian 82 yaşında ölürken kocası Gaozong ile birlikte Qianlin'de defnedildi ve mezarı önünde yazısız bir mezar taşı dikildi. Yekpare bir taş bloktan yapılan Yazısız Mezar Taşı'nın yüksekliği sekiz metre, eni de iki metreyi buluyor. Mezar taşı üzerinde hiç bir yazının bulunmamasından dolayı ünlendi. Wu Zetian'in üzerinde yazı olmayan bir mezar taşı diktirmesi, farklı yorumlara yol açtı. Kimi yorumcular, Wu Zetian'in kendisini övmek için, yani elde ettiği başarılar yazıyla ifade edilemeyeceğini dile getirmek için; kimi yorumcular da Wu Zetian'in, Çin'in geleneksel erkek hakimiyetini yıkmasından dolayı kendisini suçlu bulduğu için yazısız bir mezar taşı diktirdiği görüşünü dile getirdiler. Ancak daha çok insan şu görüşü savunuyor: Wu Zetian, gelecekteki insanların kendisini farklı farklı değerlendireceklerini ve mezar taşında yazılan yazıların hayat boyunca yaptığı işleri kısaca anlatamayacağını biliyordu ve dolayısıyla üzerinde yazı olmayan bir mezar taşını tercih etti.
