Türkçe
Dil Seçin
Adı Er, soyadı ise Li olan Laotse, MÖ. 770 - M.Ö 476 yıllarında İlkbahar ve Sonbahar döneminin sonunda hüküm sürmüş Lu devletinde yaşamıştır. Li Dan diye de bilinen Laotse'nın iri boylu, büyük kulaklı ve gözlü, geniş alınlı ve kalın dudaklı olduğu söyleniyordu. Zhou hanedanlığında “arşiv memuru” olan Laotse, kütüphaneye bakıyordu. Dolayısıyla Laotse, zamanın büyük alimi oldu. Konfüçyus, gençliğinde Laotse'dan Zhou hanedanlığının nezaket ve protokollerini öğrenmek için kendisini ziyaret etmiştir. Sonra Zhou hanedanlığı gün geçtikçe zayıflaşmış ve Laotse başkent Luo Yang'ı terk etmiştir. Yolda Han'guguan geçidinde kalan Laotse, iki ciltlik “Dao De Jing” (Laotse) kitabını yazmıştır. Daha sonra bir boğaya binerek geçidin dışına çıkan Laotse, kayıplara karışmıştır. Laotse'nın 60 ve hâttâ 200 yaşına kadar yaşadığı söyleniyor. Bunun doğrulanması zordur. Ancak Laotse'nin uzun yıllar yaşamış olduğu kesindir. O, uzun ömürlü olmasını, az istekli, sade yaşamına ve ahlâkî eğitimine borçluydu.
“Dao De Jing” kitabının diğer adı “Laotse”dir. 5 binden fazla Çin karakterinden oluşan ve çok geniş içerikli “Laotse” kitabı, Çin'in önemli eski kültür miraslarından biridir. Laotse, sade ve materyalist bir düşünürdü. Laotse, Çin'de ilk olarak “Dao”yu felsefenin en yüksek kategorisi olarak kabul etmiştir. “Dao”nun esas anlamı, “insanın ayak basarak yürüdüğü yol” demektir. Dünyanın dört köşesine ulaşabilme anlamında olan Dao, zamanın insanları tarafından kural olarak kabul edilmiştir. Laotse, doğadaki değişimlere ve insanlar arasındaki ilişkilere gelince “Dao”culuğa yeni anlamlar vermiştir. Laotse'ya göre “Dao”, en gerçek ve en somut unsurdur ve bütün somut olay ve varlıkların doğup olmasının son sebebidir.
“Dao De Jing” kitabında baştan sona kadar belirlenen apaçık diyalektik görüşler, Laotse'nın felsefi düşüncesinin özüdür. Laotse'ye göre, mevcut olan olay ve varlıklar, münferit ve yalnız değil, birbirlerinden ayrılmaz ve birbirleriyle bağlantılıdır.
Laotse, “Dao De Jing” kitabında olay ve varlıkların birbirlerine dönüşmesinin kurallarını da açıklamıştır. Mutlulukla mutsuzluğun birbirine dönüşebileceklerini anlatan Laotse, mutsuzlukta mutluluk unsurunun bulunduğunu, mutlulukta ise mutsuzluğun filizlendiğini yorumlamıştır. Laotse, aynı zamanda olay sayısının birikmesi sonucu kalite ve nitelikte değişikliklerin olabileceği, ufacık tohumun sürekli gelişerek koskoca ağaç olacağı, ince ince toprak parçalarının yüksek platform oluşturabileceği görüşünü ileri sürmüştür. Laotse, zorluktan yılmamak gerektiğini, gayretin azar azar sarf edildiği takdirde zorluğun aşılarak kesin büyük başarıya ulaşılabileceğini de dile getirmiştir.
Savaşa karşı çıkan Laotse, ordunun yerleştiği yerlerin dikenli çalılarla kaplandığını, büyük savaşı sıkıntılı yılların izleyeceğini belirterek, hakim sınıfın haddini bilmeden vergi toplamasına karşı çıkmıştır.
Laotse, kalbindeki ideal toplumu şöyle betimlemiştir: Devlet küçük ve az nüfuslu olur. Silah vardır ama kullanılmaz. Halkın sırtı pek, karnı tok, yaşamı rahattır. Kapı komşusu ülke vardır ama halk ilişkide bulunmaz. Buradaki yaşam sadedir, yazının kullanılması gerekmez. İnsanlar düğüm yaparak olay kaydetme zamanına döner. Bu ideal, pasif ve tutucudur. Bu aynı zamanda Laotse'nın İlkbahar ve Sonbahar döneminde yıllar yılı ardı kesilmeyen savaşlardan bıktığını ve küçük çiftçilerin sakin ve huzurlu bir toplum istediğini göstermiştir.
Laotse'nın felsefe düşüncesi, Çin felsefe tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Laotse'nın siyasi düşüncesi, sonraki düşünür ve hayali sosyal reformcuları derinden etkilemiştir.
