Huobusi

Yaylı bir müzik aleti olan Huobusi, Moğol milliyetinden halk tarafından çok beğeniliyor. “Haobisi”, “Hebisi” ve “Hupoci” olarak da adlandırılıyor. Bu isimlerin hepsi, “çalgı” demektir. Çin'in kuzeyindeki etnik gruplar, M.Ö 1. yüzyılda Han milliyetinin müzik aletlerinden guzheng ve konghou'dan esinlenerek bu tür bir çalgı geliştirmişlerdir.

Geleneksel huobusi, kaşık şeklindedir. 90 santim uzunluğundaki huobusi'nin başı bükük, sapı düzdür. Sesi şiddetlendiren kutu, yılan derisiyle kaplıdır. Üç dört yayı bulunan huobusi'nin tonu, yoğun kuzey otlak havasını yansıtır. Houbusi çalma yöntemi, diğer yaylı müzik aletleriyle hemen hemen aynıdır. Çalgıcı, sol elle yaylara basar, sağ elin baş ve işaret parmaklarıyla yayları çalar. Huobusi'nin sesinin, açık, berrak, tonunun güzel ve yumuşak olmasından dolayı, tek başına ve diğer müzik aletleriyle beraber çalınır.

Huobusi ismine, ilk olarak 13-14. yüzyıla ait Çin'in tarih kitapı olan “Yuan Hanedanı Tarihi-Lilezhi”de rastlanıyor. O zamanlar huobusi, devlet düzeyindeki müzik aletleri arasına alınmıştı ve daha çok muhteşem şölenlerde çalınıyordu. Sonra halk arasında yayıldı. Yuan hanedanının çöküşüyle, sonraki Ming hanedanının Han yöneticileri, Moğol milliyetinin örf ve adetlerini devam ettirdi. Ancak huobusi, devlet düzeyindeki müzik aletlerinin dışında bırakıldı. 17. yüzyılda hüküm süren Qing hanedanı döneminde, Moğol millliyetinin örf ve adetleri bir kez daha yaygınlaştırıldı. Huobusi, devlet düzeyindeki müzik aletleri arasına tekrar alındı. Huobusi, ziyafetlerde çalınmakla kalmayıp, imparator ailesinin üyelerinin toplandığı günlerde yani Çin takvimine göre her yılın birinci ve beşinci gününde de çalınırdı.

Çeşitli nedenlerle huobusi, Qing hanedanından sonra kayboldu. Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, müzisyenler, yapılan kazılarda çıkartılan tarihi eserlere göre yeni tip huobusi'yi geliştirdi. Yeni tip huobusi, yüksek, orta ve alçak tonlu olarak üçe ayrılır. Dış görünümü, tam anlamıyla Moğol milliyetinin geleneklerine göre tasarlandı, bu nedenle başı, ok kılıfını andırır. Üzerine bir ok oyulmuştur. Yeni tip huobusi'nin düz ve geniş sukabağı şeklindeki, sesi şiddetlendiren kutusu, eskisine göre iki misli büyümüştür. Üzeri yılan derisi yerine tung ağacı levhasıyla kaplanır. Sesi daha yüksek ve kalın olan yeni tip huobusi, diğer yaylı müzik aletlerinin tasarımlarından yararlanılarak geliştirilmiştir. Milli özellikler taşıyan Huobusi'nin dört oktavlık ses ölçüsü vardır.

Örnek ezgi: "Baiqi Asier"