Çin hükümetinin Taiwan sorununun çözümüyle ilgili temel görüşleri

Çin hükümetinin Taiwan sorununun çözümüyle ilgili temel görüşleri

Çin hükümetinin Taiwan sorununun çözülmesiyle ilgili temel ilkesi, “Barışçı birleşme, bir ülke iki sistem”dir.

Çin hükümeti, 1950'li yıllarda Taiwan sorununun barışçı yollardan çözülmesini planladı. Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi tarafından 1 Ocak 1979'da yayınlanan “Taiwan vatandaşlarına mesaj”da Taiwan Boğazı'nın iki yakasında, askeri gerginliğe son verilmesi konusunda görüşmeler yapılması çağrısında bulunuldu. Mesajda, vatanın birleşmesi gerçekleştirilirken kesinlikle “Taiwan'daki duruma saygı gösterecek uygun politikanın izleneceği ve uygun yönteme başvurulacağı” belirtildi.

Çin Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi Başkanı Ye Jianying 30 Eylül 1981'de yaptığı konuşmada, Taiwan sorununun çözülmesiyle ilgili ilke ve politikaları bir kez daha açıkladı. Ye Jianying, “vatanın birleşmesinden sonra Taiwan'ın özel idari bölge olarak azami özerklik hakkına sahip olacağı”nı belirtti.

Çin'in eski lideri Deng Xiaoping ertesi yıl Ye Jianying'in söz konusu konuşmasıyla ilgili olarak, bunun aslında “bir ülke iki sistem” olduğunu, yani vatanın birleşmesinin gerçekleştirilmesi ön koşulunda, Çin'in ana kesiminde sosyalizm sistemi korunurken, Taiwan'da kapitalizmin uygulanacağını kaydetti.

Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi eski Genel Sekreteri Jiang Zemin 12 Ekim 1992'de yaptığı konuşmada, “Biz ‘barışçı birleşme, bir ülke iki sistem' ilkesini şaşmadan izleyerek vatanın birleşmesi için aktif çaba harcayacağız” dedi.

“Barışçı birleşme” ve “bir ülke iki sistem” ilkelerinin temel içeriği

Çin hükümetinin Taiwan sorununun çözülmesinde izlediği “barışçı birleşme” ve “bir ülke iki sistem” ilkelerinin temel içeriği şunlardır:

1) Tek Çin. Dünyada yalnızca bir Çin bulunuyor. Taiwan, Çin'in ayrılmaz bir parçasıdır. Merkezi hükümet Beijing'dedir. Bu, Taiwan sorununun barışçı yollardan çözülmesinin ön koşuludur.

2) İki sistemin bir arada bulunması. Tek Çin ön koşulunda, Çin'in ana kesiminde uygulanan sosyalizm sistemi ve Taiwan'da uygulanan kapitalizm sisteminin, uzun vadede bir arada bulunarak ortaklaşa gelişmesi.

3) Azami özerklik. Vatanın birleşmesinden sonra, Taiwan özel idari bölge olacak. Taiwan, Çin'in diğer eyaletlerinden farklı olarak azami özerklik hakkına sahip bulunacak.

4) Barış görüşmeleri.

Çin hükümeti Taiwan Boğazı'nın iki yakasındaki gerçek durumlara göre, vatanın birleşmesinin gerçekleştirilmesinden önce iki tarafın karşılıklı saygı, karşılıklı ve tamamlayıcı ve yarar ilkesi doğrultusunda, iki yaka arasında ekonomik işbirliği ve diğer alanlardaki temasların faal olarak ilerletilmesi, iki yaka arasında doğrudan posta, ticaret ve ulaşımın gerçekleştirilmesi, karşılıklı temas ve vatanın barışçı yollardan birleşmesi için koşullar yaratılmasından yanadır.

Çin'in birleşmesini hızlandıran 8 maddelik öneri

Çin eski Cumhurbaşkanı Jiang Zemin 31 Ocak 1995'te Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi'ne bağlı Taiwan İşleri Ofisi ve Devlet Konseyi'ne bağlı Taiwan İşleri Ofisi tarafından düzenlenen Bahar Bayramı çay partisinde “vatanın birleşmesiyle ilgili sekiz maddelik görüş ve öneri”yi ortaya attı. Bu sekiz maddelik görüş ve öneri şunlardır: 1) Tek Çin ilkesinde ısrar edilmesi. 2 ) Taiwan'ın yabancı ülkelerle gayri resmi ekonomik ve kültürel ilişkiler kurmasına itirazımız yok. Ancak sözde “uluslararası yaşam alanını genişletme” faaliyetlerine karşıyız. 3) Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasında vatanın barışçı yollarla birleşmesi konulu görüşmeler yapılması. 4) Barışçı yollarla birleşme için çaba harcanması, Çinlilerin Çinlileri vurmaması. 5) İki yaka arasındaki ekonomik temas ve işbirliğinin var güçle geliştirilmesi. 6) İki yakadaki vatandaşların Çin milletinin seçkin geleneklerini ortaklaşa devam ettirerek geliştirmeleri. 7) Taiwan vatandaşlarının yaşam tarzına ve devletin efendisi olma arzusuna yeterince saygı gösterilmesi, Taiwan vatandaşlarının tüm haklı hak ve çıkarlarının korunması. 8) Taiwan liderinin uygun sıfatla ziyaretine açığız. Biz de Taiwan tarafının ziyaret davetini kabul etmeye hazırız. Ziyaret sırasında devlet işlerini görüşebilir, bazı sorunlar üzerinde fikir alış verişinde bulunabiliriz.