Taiwan Boğazı’nın iki yakası arasında ekonomik ve ticari temasların mevcut durumu

Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasında yaşanan askeri çatışmalar ve gerginliklerden dolayı, 1949-1978 yıllarını kapsayan 30 yıl içinde Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasındaki ekonomik ve ticari temaslar esasen kesilmiş durumdaydı. Yalnızca geleneksel Çin ilaçları gibi Taiwan'da bulunmayan ve üretilemeyen, günlük yaşamda ihtiyaç duyulan az sayıda ürün Çin'in ana kesimince Hong Kong üzerinden Taiwan'a gönderilebildi.

Çin hükümeti 1979 yılından sonra boğazın iki yakası arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesi yolunda önlemler aldı. Taiwan makamları Çin'in ana kesimine karşı politikalarını düzelterek boğazın iki yakası arasındaki ekonomik ve ticari temaslara koyulan sınırları gevşetmek zorunda kaldı. 1979'dan Eylül 2003'e kadar olan sürede boğazın iki yakası arasındaki toplam ticaret hacmi 309.18 milyar ABD dolarını buldu. Bunun içinde, Çin'in ana kesiminin Taiwan'a yaptığı ihracat hacmi 48.89 milyar ABD doları, Taiwan'dan yaptığı ithalat hacmi ise 260.29 milyar ABD dolarıydı. Çin'in ana kesiminin Taiwan'la olan ticarette toplam 211.4 milyar dolarlık açık vermişti. 1991 yılından itibaren Çin'in ana kesimi, Taiwan'ın ticaret fazlasının en büyük kaynağı olmaya başladı. Aynı zamanda Taiwan, Çin'in ana kesimindeki işletmelerin önemli sermaye kaynaklarından biri haline geldi.

Şu an Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde şu özellikler göze çarpıyor: 1) Boğazın iki yakası arasındaki ekonomik ilişkilerin esasını dolaylı ticaret ve Taiwan işadamlarının Çin'in ana kesimine yatırım yapmaları oluştururken, işletmeler kurulması, bilimsel, teknolojik ve finansal alanlardaki temaslar, personel eğitimi vb. ilişki tarzları da mevcut. 2) Boğazın iki yakası arasındaki ekonomik ilişkilerde tek yönlü, dolaylı ve dengesiz özellikler var. Taiwan makamları tarafından koyulan sınırlardan dolayı, Taiwan işadamları Çin'in ana kesimine yalnızca dolaylı biçimde yatırım yapabilirler. Yani Taiwan işadamlarının yatırım sermayesi, üçüncü şirket aracılığıyla Çin'in ana kesimine gönderilebilir. Yalnızca 1 milyon ABD dolarından az olan yatırımlar, doğrudan Taiwan şirketleri adına Çin'in ana kesimine yapılabilir. Ancak sermaye, gene üçüncü şirket üzerinden Çin'in ana kesimine gönderilebilir. Taiwan makamlarının, Çin'in ana kesiminin yatırım sermayesinin Taiwan'a girişini yasaklamalarından dolayı yatırımda tek yönlü bir durum yaşanıyor, bu da boğazın iki yakası arasındaki ticari ilişkilerde dengesizlik yaratıyor. 3) Son yıllarda Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasındaki ekonomik ilişkilerin “birbirlerine dayanma” derecesi sürekli artıyor, birbirini tamamlama özelliği ve karşılıklı yarar durumu oluşuyor.