“Liaozhai’nin Acayipliği”

1640-1715 yılları arasında yaşayan Pu Songling, Çin'in Qing hanedanı dönemindeki tanınmış bir edebiyatçıydı. Bir işadamı ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelen Pu Songling, ömür boyunca öğretmenlikle geçindi. Pu Songling, hayatında çok sayıda edebi eserler kaleme aldı, kısa romanlar derlemesi “Liaozhai'nin Acayipliği” de onun başyapıtıydı.

“Liaozhai'nin Acayipliği”, 431 öyküden oluşuyor, bunlardan kısa olanları iki, üç yüz kelimelik, uzun olanları da binlerce kelimelik. “Liaozhai'nin Acayipliği”, tilki perisi ve hayalet hikayelerini anlatmaktaki farklı üslubuyla, feodal ahlak yargılarının insanlara getirdiği kısıtlamaları, Keju sisteminin (Çin'in eski çağlarında memur seçimi için oluşturulan bir sınav sistemi) yolsuzluğunu eleştirerek, özgürlükten yana bir tutum sergiledi. Okuyucular en çok kitapta aşk konusunu işleyen öyküleri beğeniyorlar. Bu aşk öykülerinin çoğu, insan ve tilki perisi veya hayalet arasındaki aşka yer vererek, gençlerin feodal ahlak yargılarının sınırlamasını aşma yönündeki arzularını sergiler.

“Liaozhai'nin Acayipliği” kitabındaki tilki perilerinin hemen hemen hepsi güzel ve iyi kalpli kızlar olarak ortaya çıkar ve bunlardan en göze çarpanı da “Xiaocui” adlı öyküdeki kahraman Xiaocui'dir. Pu Songling, yüksek öyküleme ve anlatım tekniğiyle saf, iyi kalpli, zeki ve çok sevimli bir genç kız imajını yarattı. Yazar, yalnızca romanın sonunda Xiaocui'nin gerçekten bir tilki olduğunu, annesinin Wang Taichang'ın ailesine sığınarak felaketten kurtulmasından dolayı, Wang ailesine teşekkür borcunu ödemek için insan şekline girdiğini ifade etti.

Tilkiye yer veren diğer bir öykü de “Tilkinin Kız Vermesi”. Pu Songling, bu öyküde bir tilki ailesinin kız verme sahnesini tasvir etti. Söz konusu bu edepli tilki ailesinin, evlerine yanlışlıkla giren bir insanı dost olarak sıcak bir şekilde karşılaması, okuyuculara gerçek yaşamdaki mutsuzluğu ve zorlukları unuturuyor.

Görünüşü güzel olan tilkiler dışında, “Liaozhai'nin Acayipliği” kitabında çirkin ancak iyi kalpli tilkiler de var. “Çirkin Tilki” adlı öykü örneğin... Çirkin bir tilki, genç bir aydının çok yoksul olduğunu öğrendikten sonra, geçimine yardım eder. Ancak, güzel giysi ve rahat bir eve sahip olduktan sonra bu aydın, bir büyücü davet ederek, çirkin tilkiyi evden kovmak ister. Buna çok öfkelenen çirkin tilki, gence verdiği her şey geri alır ve onu cezalandırır. Yazar, bu öyküyle insan oğlunun bazı kötülüklerini eleştirmiştir.