“Savaş Sanatı”

Eski Çin'in en büyük askeri teori eseri olan “Savaş Sanatı”, dünyada en çok bilinen ve en derin etkiye sahip klasik Çin eseridir. “Savaş Sanatı”nda anlatılan strateji ve felsefe düşünceleri, askerlik, siyaset ve ekonomi dahil her alanda yaygın olarak uygulanıyor.

2500 yıl önce yazılan “Savaş Sanatı”, dünyadaki en eski askeri teori kitabıdır. Bu kitap, Clausewits'in yazdığı Avrupa'nın ilk savaş sanatı kitabı “Savaş Üzerine”nin (On War) 2300 yıl öncesinde yazıldı.

“Savaş Sanatı”nın yazarı Sun Wu, Çin'in İlkbahar-Sonbahar döneminde yaşayan büyük bir askeri otoriteydi. Çin tarihinde “Savaş Ustası” veya “Askeri Taktik Ustası” olarak adlandırılan Sun Wu, genç yaşlarda savaştan kaçmak üzere Wu devletine geldi. Wu Kralı tarafından generalliğe atanan Sun Wu, 30 bin kişilik ordusuyla Chu devletinin 200 bin kişilik ordusunu yenerek diğer bütün devletleri korkutan bir isim oldu. Sun Wu, İlkbahar-Sonbahar döneminin sonunda ve daha önceki dönemlerde yaşanan savaşlardan kazanılan tercübeleri özetleyerek yazdığı “Savaş Sanatı” kitabında, evrensellik taşıyan bir dizi askeri kural ortaya koydu ve bir bütünlük oluşturan askeri teoriler sistemini oluşturdu.

6 bin kelime ve 13 bölümden oluşan “Savaş Sanatı”nın her bölümünde bir ana konu işleniyor. Örneğin, “Stratejiler” adlı bölümde savaşın yapılıp yapılmaması sorunu ele alındı. Bu bölümde savaşın, siyaset ve ekonomiyle olan ilişkileri tahlil ediliyor, savaşın sonucunun siyaset, zaman, jeolojik yapı, komutan ve disiplinden oluşan beş temel faktör tarafından belirlendiği, ancak en önemli faktörün siyaset olduğu kaydediliyor. “Çarpışmalar” adlı bölümde savaş taktikleri anlatılıyor. “Saldırılar” adlı bölümde düşmanlara yönelik saldırıların taktikleri yer alıyor. Bu bölümde Sun Wu, asgari bedelle azami başarı kazanma düşüncesini, yani mümkün olduğu kadar savaşmadan düşman kentlerini ele geçirme, zorlu ve uzun süreli savaşlar başlatmadan düşman ülkesini yok etme düşüncesini ortaya koydu. Sun Wu, bu hedefleri gerçekleştirmek için taktiklere önem verilmesi gerektiğini vurgulayarak, zafer kazanmak için ilk seçeneğin siyasi taktikler olduğunu, bunu sırasıyla diplomatik taktikler, silah zoru ve saldırıların izlediğini belirtti. Sun Wu'ya göre taktikle zafer kazanmak için yalnızca kendi gücünü değil, düşmanın gücünü de doğru ve ayrıntılı şekilde bilmek gerek. “Ajan Kullanma” adlı bölümde ise, düşmanların durumunu savaştan önce ayrıntılı biçimde öğrenmek için her türlü ajanı iyi kullanarak mümkün olduğu kadar kapsamlı istihbarat elde etmek gerektiği savunuluyor.

“Savaş Sanatı” birçok değerli felsefe düşünceyi de içeriyor. Örneğin kitapta yer alan “kendini ve düşmanlarını iyi bilenler, yüz savaşı kaybetmez” sözü, bugün Çinlilerin konuşma dilinin bir parçası haline geldi. Zengin diyalektik düşünceleri içeren “Savaş Sanatı”nda, dost ve düşman, öznellik ve nesnellik, azlık ve çokluk, güçlülük ve güçsüzlük, saldırı ve savunma, zafer ve yenilgi, yarar ve zarar gibi savaşla ilgili bir dizi çelişmeler arasındaki zıtlıklar ve dönüşümler anlatılıyor. Sun Wu, bütün bu çelişmeler ve dönüşümleri inceleme temelinde “Savaş Sanatı”nda savaşın stratejilerini ve taktiklerini ortaya koydu. Kitabın diyalektik düşünce tarzı, Çin'deki diyalektik düşünce sisteminin gelişme tarihinde çok önemli bir yere sahiptir.