Çin’de animasyonun 100. yılı

2022’de, Çin’de animasyon sektörünün doğumunun 100. yılı kutlanıyor. 100 yıldan beri, Çin’deki animasyon sektörü sıfırdan başlayarak, kısa metrajdan uzun metraja, siyah-beyazdan renkliye, sessizden sesliye, iki boyutlu çizimden dijital tasarıma kadar gelişerek bugüne gelmiştir. Çin’in animasyon sektörü, gelenekleri korurken aynı zamanda yenilik yapıyor, Çin hikâyelerini anlatıyor.

Yüzyılın arayışıyla Çin animasyon ekolu oluşmuştur

1922 yılında Wan soyadlı iki kardeşin yapımcılığını üstlendiği, Çin’in ilk animasyon reklam filmi Shu Zhendong Markalı Çince Daktilo gösterime girdi. Bu film, Çin’de animasyon sektörünün perdesini açtı.

1941 yılında Çin’in ilk uzun metrajlı animasyon filmi Prenses Demir Yelpaze görücüye çıktı. Çin’de animasyon sektörünün filizlenme ve gelişme aşamasındaki klasiklerden biri olarak, Prenses Demir Yelpaze, bugüne kadar insanın dilinden düşmedi ve çok sayıda kişiyi Çin’in milli özelliklerini taşıyan animasyon yapımına adamaya teşvik etmeye devam ediyor.

1957 yılında Shanghai Animasyon Film Stüdyosu kuruldu. Stüdyo, 10 yıl içinde 200’den fazla animasyon filmi üretti ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin animasyon sektörünün temelini attı. Bundan böyle çok sayıda Çinli sanatçı, yaratıcılık faaliyetlerinde geleneksel kültür unsurlarını geniş şekilde kullanarak bağımsız bir sanatsal arayış yolunda ilerlemeye başladı.

1961 yılında Çin mürekkep resminden ilham alan animasyon filmi Annesini Arayan İribaş beyaz perdeye taşındı. Filmde mürekkep resmi, kağıt kesme, gölge oyunu, yeni yıl resmi ve gravür dahil çeşitli geleneksel sanat unsurlarından yararlanılarak, filmin yapım tekniği ve görsel tarzına belirgin milli özellikler kazandırıldı. Annesini Arayan İribaş’ın yanı sıra, karekterlerin imajı ve hareketlerinin tasarımında kukla unsuruna başvuran Sihirli Kalem, kesme kağıt sanatının kesme ve oyma gibi tekniklerinden ilham alan Altın Renkteki Deniz Kabuğu, Çin tarihindeki folklorik yeni yıl resmi, tapınak ve buda heykeli gibi unsurları bir araya getiren Maymun Kralı… bunların hepsi, o dönemin seçkin animasyon filmlerinden bazılarıdır.

Nesilden nesile animasyon çalışanları, Çin’in milli özelliklerini oluşturmaya çalışırken, Çin unsurlarıyla ifade etme tarzını geliştirmiş ve Çin animasyon ekolunu oluşturmuştur.

Çin animasyon filmlerinin 2 özelliği söz konusudur: Birincisi, filmlerin çoğu Çin’in klasik mitoloji ve kinayelerinden ilham alınarak uyarlanmıştır. Maymun Kral, Prens Nezha’nın Ejderha Kralı’na Karşı Zaferi, Su kabağı Kardeşler, Lotus Feneri bu tür filmlerden birkaçı. İkincisi, Çin klasik estetik biliminin barındırdığı “Edebiyat, doğanın yasasını açıklamalı” şeklindeki değer yargısı animasyon filmlerine yansıdı. Animasyonun yaratımında insanı eğitme geleneği oluşmuştur. Çinliler, bir animasyon filmi değerlendirirken halka neler öğrettiğine özen gösterir.

Çin’de animasyon sektörünün tekrar canlandırılması

21. yüzyıla girildiğinde Çin hükümeti, animasyon sektörünün gelişmesi için destek politikalarını çıkarıp yürürlüğe koydu. 2008 yılından beri, Çin’de televizyon kanallarında gösterilen animasyon filmlerinin üretimi yıldan yıla arttı. 2011 yılına gelince yıllık animasyon filmlerinin toplam uzunluğu 261 bin dakikaya ulaştı. Böylece. Çin dünyanın birincisi oldu.