Türkçe

Kazakistan’daki kaosun ardında Batılı ülkelerin karanlık elleri var

cri2022-01-18 19:16:44

Kazakistan’da akaryakıt fiyatlarındaki hızlı artış sonrasında 2022 yılının başlangıcında Mangistau eyaletindeki bazı kentlerde protestolar başladı. Olaylar, daha sonra farklı kentlere de yayılarak büyük çaplı kaosa dönüştü.

Eylemciler, kamu kurumlarını ele geçirmeye çalışarak polislerle çatıştı. Olaylar, ciddi can ve mal kayıplarına neden oldu.

Hem Çin hem de Rusya’ya komşu olan Kazakistan’daki durum, sınır bölgelerindeki güvenliğin korunması açısından büyük önem taşıyor. Ülkedeki kaosun hızla yayılması ve eylemcilerin organize şekilde hareket etmeleri, olayların arkasında Batılı ülkelerin gölgesinin bulunduğunu gösterdi.

Mangistau eyaletindeki ilk protestoların ardından, birkaç gün içinde Almatı, Nur-Sultan, Aktobe ve Taldy-Kurgan dâhil büyük kentlerde kaos görüldü. Almatı kentinde eylemciler polislere otomatik silahlarla ateş açtı, hükümet binalarını ateşe verdi, ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in heykellerini devirdi ve askerî okullardaki mühimmat depolarını ele geçirdi.

Protestocuların planlı eylemleri, arkalarında dış güçlerin desteğinin bulunduğunu açıkça gösterdi. Nitekim Kazakistan polisi de tutuklanan eylemcilerin çoğunun yurt dışından geldiğini, bazı kişilerin yurt dışındaki örgütlerden maddi destek alarak olaylara katıldıklarını açıkladı.

Kazakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi de Çinli yetkililerle yaptığı telefon görüşmesinde, ülkedeki kaosun yurt içindeki ve yurt dışındaki güçler tarafından ortaklaşa planlanan bir darbe girişimi olduğunu söyledi.

ABD, uzun yıllardır Kazakistan’ı, Çin ve Rusya’nın gelişmesini engellemeyi sağlayacak bir piyon olarak kullanmak için çaba harcıyor. Verilere göre, merkezi Batılı ülkeler olan yaklaşık 40 bin hükümet dışı örgüt Kazakistan’da faaliyet gösteriyor.

Söz konusu hükümet dışı örgütler arasında diğer ülkelerin iç işlerine müdahale girişimleriyle maruf ABD Ulusal Demokrasi Gelişim Vakfı (NED) ve Freedom House de yer alıyor. Görünüşte kültürel temasları teşvik eden bu kuruluşlar, esasen “ideolojik kontrol” kuruluşları olarak dikkat çekiyor.

2021 yılının başında, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan bilgide, Kazakistan’daki “verimli yönetimi” güçlendirmek üzere ülkedeki hükümet dışı örgütlere 750 bin dolar fon sağlanacağı belirtildi. Aynı zamanda, ne tesadüftür ki, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) da Kazakistan’daki demokratik sistemin geliştirilmesi için yüz binlerce dolar tahsis ettiklerini ilan etti.

Kazakistan ile sınırı bulunan Rusya ve Çin için bu ülkedeki istikrarın korunması büyük önem taşıyor. Sınır bölgelerindeki güvenliğin zarar görmesi tam da ABD’nin görmek istediği bir durum. Kazakistan’ın kaosa sürüklenmesi, ABD’nin ülkeye sızmasını daha da kolaylaştırır. Orta Asya ülkelerinde faaliyet gösteren teröristler ABD’nin yardımıyla Kazakistan’da eğitim kampları kurabilirler. Bu kamplarda eğitilen teröristler, Rusya ve Çin’e yönelerek, bilhassa da Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nden ülkeye sızarak terör saldırıları düzenlemeye çalışabilirler. ABD, bu sayılanların hepsini daha evvel Afganistan’da gerçekleştirdi.

Bunun yanı sıra, Çin her yıl Kazakistan’dan büyük miktarda doğal gaz satın alıyor. Kazakistan’ın kaosa sürüklenmesi, Çin’in enerji güvenliğine de zarar verecektir. Kargaşadan büyük fayda görecek Washington’un, Kazakistan’ı çalkantı içine itmek istemesi, kaosa katılan eylemcilere yardım sağlamaya hazır olması hiç şaşırtıcı değil.

Kazakistan’daki olaylar, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne (KGAÖ) bağlı barış gücünün de yardımıyla kısa sürede kontrol altına alındı.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığı tarafından 9 Ocak’ta yayımlanan bildiride, ülkenin yeniden istikrara kavuştuğu belirtildi. 13 Ocak’ta, görevini tamamlayan yaklaşık 2 bin KGAÖ askeri de ülkeden çekilmeye başladı.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev tarafından görevlendirilen yeni başbakan Alihan Smailov, 11 Ocak’ta yaptığı açıklamada, yeni hükümetin önceliğinin, ekonomiyi geliştirmek ve halkın yaşam seviyesini yükseltmek olacağının altını çizdi.

Kazakistan’daki kaosun kısa bir sürede sona ermesi, ABD’nin Çin ve Rusya’nın sınır bölgelerindeki stratejik güvenliğe zarar verme planlarını suya düşürdü. Diğer yandan, Çin’in çalkantılı bir dönem geçiren Kazakistan hükümetine açıkça destek vermesi iki ülke arasındaki geleneksel dostluk ilişkilerini daha da sıkılaştırdı.

Close
Messenger Pinterest LinkedIn