Kumtura Taş Mağarası'ndaki bin yıllık duvar resimlerinde Tang izleri

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’ne bağlı Bay ilçesinde yer alan Kızıl Bin Buda Mağaraları’nın yanında, bir “hazine mağarası” olarak bilinen Kumtura Mağaraları bulunur. Kumtura Mağaraları’nın en temsili niteliğe sahip olan Han hanedanı (M.Ö.202-M.S.220) tarzındaki duvar resimlerinde, insanlar bin yıldan fazla bir süre öncesinde hüküm süren Tang Hanedanı’nın (618-907) popüler modasını bulduklarında şaşırdılar.

Aksu kentindeki Kuça ilçesinin batısında bulunan Kumtura Mağaraları, Weigan Nehri’nin doğu kıyısı ve Che’erdage Geçidi’nin kayalıkları arasında yer almakta ve mağaraların ismini aldığı Kumutura köyünün yakınındadır.

Kuça’ya eski çağlarda Küsen adı verilmiştir. Eski Budist sanatıyla dünyaca tanınmış Küsen Budist mağara kompleksi arasında yer alan Kumtura Mağaraları, Kızıl Bin Buda Mağaraları’ndan sonra ikinci sırada yer alan Budist tapınak kalıntısıdır ve 1961 yılında ülke genelinde ilk grup önemli kültürel kalıntı koruma birimleri listesine dahil edilmiştir.

Kumtura Mağaraları’ndan “Wulian Mağarası”

Araştırmaya göre, Kumtura Mağaraları 5. yüzyılda inşa edilmiş ve 11. yüzyıla gelindiğinde çökmüş, hâlihazırda listelenmiş 122 mağara 2 bin metrekareden fazla duvar resmini barındırıyor. Kumtura’ya yaklaştığınızda, uzaktan ikonik taş mağarası Wulian Mağarası’nı görebilirsiniz. Yerden 10 metre yüksekte bulunan sarı kayalık duvarda, her biri bir ön oda, bir arka oda ve bir ana odadan oluşan beş mağara yan yana yer alırken, inşaatın yaratıcılığı etkileyicidir.

Tarihi kayıtlara göre, MS 648’de Tang Hanedanı, Anxi Pretektorası’nın başkentini bir zamanlar Batı Bölgeleri’nin siyasi merkezi haline gelen ve Merkezi Ovalar ile daha yakın temaslarda bulunan Küsen’e taşıdı. Çok sayıda asker, memur, tüccar ve keşiş Merkezi Ovalar’dan buraya geldi ve bir zamanlar Batı Bölgeleri üzerinden Çin’e yayılan Budizm sanatı Merkezi Ovalar’dan Batı Bölgeleri’ne döndü. Bu nedenle, MS 7. ve 8. yüzyıllarda, Kumtura Mağaraları’nda çok sayıda Çince yazıtın yanı sıra güçlü bir Merkezi Ovalar özelliğini taşıyan Han usulü duvar resimleri ortaya çıktı.

Araştırmalara göre, Kumtura mağara resimleri çoğunlukla Dunhuang gibi bölgelerde popüler olan Budizm’in Mahayana mezhebinin düşüncesini konu almıştır ve dekoratif motifleri de Tang döneminde yaygın olan çeşitli çiçekler, kıvırcık çimler ve bulut desenlerinden ibarettir. Kaligrafisi yumuşak ve hassas, çizgileri sade ve pürüzsüz olan Kumtara mağara resimleri, güçlü Tang tarzı taşıyor.

Kumtura Mağaraları’ndaki duvar resimleri

Sui (581-618) ve Tang hanedanları döneminde Xinjiang bölgesindeki kıyafetler gözle görülür şekilde Han kıyafetlerinden etkilendi. Kumutura Mağaraları’nın duvar resimlerinde, Tang döneminin popüler modası açıkça bulunabilir. 12. mağaradaki duvarda tasvir edilen Buda, yüksek saç topuzu yapıyor, taç takıyor, saçları omuzlarından aşağı sarkıyor ve kulaklarına küpeler takıyor, ayrıca boynuna eşarp ve omuzlarına tül bez takıyor, kırmızı etek giyiyor, beline yeşil bir eşarp takarken, eşarbın iki ucu sağ ve sol taraftan aşağı sarkıyor. Bu, neredeyse Merkez Ovalar’daki kadınların popüler kıyafetleriydi.

Kumtura Mağaraları’ndaki duvar resimlerinde, Han tarzının dışında Küsen tarzı ve Uygur tarzını da açıkça görebilirsiniz. 79. mağaradaki yazıtlar Çince, Uygurca ve Küsence dillerinde yazılmıştır. Mağaralardaki Uygur bağışçı karakterleri yüksek taç takıyor. Çoğu Han tarzındaki duvar resimleri, aynı zamanda farklı sanatsal stillerin entegrasyonunu yansıtıyor.

Kızıl Bin Buda Mağaraları Enstitüsü’nden uzmanlar, Kumtura Mağaraları’nın Çin ulusunun büyük ailesindeki tüm etnik grupların iletişimine ve entegrasyonuna tanıklık ettiğini, binlerce yıllık geçmişe sahip İpek Yolu’nun bu hazinelerinin, Çin medeniyetinin derin ve parlak birikimini açıkça yansıttığını savunuyor.