Suzhou el sanatlarıyla ilgili çarpıcı belgesel

Suzhou'nun Büyülü Zanaatkârlığıbelgesel filminin afişi

Çinliler, eskiden çocukların gözdesi olan tavşan fenerlerinden daha karmaşık olanlara kadar çeşitli renk, şekil ve boyutlardaki fenerlerle geceleri aydınlatırdı.

Fenerler, sadece ışık vermekle kalmaz, sıcaklık, karşılama, misafirperverlik ve birlik gibi hisleri temsil ederdi.

Fener yapımı, Çin’de bin 500 yıllık geçmişe sahip bir gelenek. Çin’in doğusundaki Jiangsu eyaletinde yer alan Suzhou kenti, bir zamanlar fener üretiminin merkeziydi. Dengcai (bayram feneri) olarak bilinen eşsiz bir fener tarzı, Suzhou'nun ünlü klasik bahçelerinde görülebilen geleneksel mimarinin ana hatlarını taşımaktadır.

70'li yaşlarındaki Wang Xiaowen, 50 yıldan fazla bir süredir bayram fenerleri yapıyor. Bölgeye özgü bu zanaatın ulusal düzeydeki tek aktarıcısı olan Wang Xiaowen, fenerlerin elektrikli lambaların gölgesinde kalmasının etkisiyle karşı karşıya.

Her şeye rağmen, el yapımı fenerlerin hâlâ kent sakinlerini büyüleyebileceğine inanan Wang, yarı saydam bir etki yaratmak için kâğıt kesme becerilerini fenercilik zanaatıyla birleştiren Suzhou fenerleri efsanesini gerçeğe dönüştürmek için çalışıyor. .

“ Suzhou'nun Büyülü Zanaatkârlığı” belgeselinde Çin tarzı peyzaj unsurları taşıyan Suzhou nakışı)

Wang’ın hikâyesi, 10 Temmuz’da Çin’de gösterime giren “Suzhou'nun Büyülü Zanaatkarlığı” (The Magical Craftsmanship of Suzhou) adlı belgeselle kayıt altına alınarak tüm dünyanın beğenisine sunuldu.

Belgesel, Suzhou’daki dokuz bölgesel el sanatını temsil eden 12 sanatçının öyküsüne odaklanıyor. Faklı bölgelerden gelen ve farklı yaşlarda olan sanatçıların ortak özelliği, hayatlarını bu sanat ve zanaatları korumaya ve aktarmaya adamış olmaları.

Fener yapımının yanı sıra, belgeselde 2009 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası listesine alınan, Songjin ismiyle bilinen Suzhou sırmalı ipek dokuma, Suzhou nakışı, Ming (1368-1644) mobilyaları ve zeytin çekirdeği oymacılığı gibi el sanatları da anlatılıyor.

Belgeselde yer alan el sanatları, Suzhou'daki somut olmayan kültürel miraslara sadece “kaçamak bir bakış” sayılabilir, zira kent eski zamanlardan beri halk sanatlarının merkeziydi. Suzhou, ayrıca 2014 yılında UNESCO tarafından Yaratıcı Şehirler Ağı Programı (Creative Cities Network) kapsamında Yaratıcı El Sanatları ve Halk Sanatları Şehri listesine dâhil edilmişti.

Suzhou nakış ustası

Belgeselin yapımcısı Li Hong, "Yaratıcı Şehirler Ağı'na katılmanın, Suzhou'nun geleneksel kültürünü ve modern dönüşümünü daha fazla insanla paylaşmak için bir fırsat olduğunu düşündük. Bir belgesel de bunu sunmak için harika bir araç." dedi. Li, aynı zamanda Suzhou'nun somut olmayan kültürel miras koruma ve yönetim ofisinin direktörlüğünü yürütüyor.

Bayram fenerleri üzerindeki kâğıt süslemeler

Adı geçen geleneksel el sanatlarının birçoğu, uzun geçmişlerine rağmen, aktarıcıların yaratıcılıkları sayesinde sürekli olarak evriliyor. Suzhou nakışı ustası olan Shen Shou’nun (1874-1921) Batı sanatından ilham alarak, nakşı realist yağlı boya eserlere benzeten bir teknik dahi icat etti.

Belgeselde, basitleştirilmiş iğneyle delme tarzının mucidi ve inovatif bir modern zaman nakışçısı olan Yao Huifen'in hikâyesini öğrenmek de mümkün. Yao, nazik iğne işçiliği ve sınırlı renk seçeneği ile Rönesans döneminden imajları ipek kumaşın üzerine işleyebiliyor. .

İkonik eserlerinden biri, Leonardo da Vinci'nin otoportresinin işlemeli reprodüksiyonu olan Yao, "İğne ve ipliklerin canlı olduklarını, Da Vinci ile kendi dilleriyle iletişim kurduklarını hissediyorum." dedi.

Belgeselin yapımcısı Li Hong, Suzhou'nun geleneksel el sanatlarının çoğunun uluslararası ölçekte ilgi gördüğünü ve uluslararası ortaklıklar üzerinden yenilik arayışında olduğunu belirtiyor.

Suzhou’da düzenlenen “Zigang Cup” adlı yeşim oymacılığı yarışmasına COVID-19 salgınından önce her yıl Çin dışından onlarca kişi katılıyordu.