Sheng Yuhong-CRI Haber Merkezi
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Eylül 2013'te Kazakistan'a yaptığı ziyarette “İpek Yolu Ekonomik Kuşağı” inisiyatifini ve aynı yıl Ekim ayında Endonezya'ya yaptığı ziyarette de “21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu” inisiyatifini ileri sürdü.
Xi Jinping kısa bir süre önce Beijing'de düzenlenen “Kuşak ve Yol İnşa Çalışmaları 5. Yıldönümü” konulu oturumda, Kuşak ve Yol'un ortaklaşa inşa edilmesinin küresel yönetişim sistemi reformunun içsel gereksinimine uyduğunu ifade etti. Xi, Kuşak ve Yol inşasının, sorumluluğu birlikte üstlenmeye dayalı bir kader ortaklığı zihniyetini yansıttığını, böylece küresel yönetişim sistemi reformunun hızlandırılmasına da yeni bir fikir sunduğunu belirtti.
Xi Jinping'in söz konusu değerlendirmesi, Kuşak ve Yol inisiyatifinin tarihsel ve güncel önemini derinlemesine açıklıyor. Yani, söz konusu inisiyatif, Çin'in küresel çapta ekonomi işbirliğini hızlandırmanın yanı sıra, küresel yönetişim sistemi reformu ile insanlığın kader ortaklığının oluşturulmasını da ilerletecek.
Aslında Kuşak ve Yol inisiyatifinin ortaya koyulmasından evvel, yani 5 yıl önce, onun içerdiği devasa potansiyel ve değer henüz tahmin edilemiyordu. Fakat günümüzde ise dünya çapında yüzü aşkın ülke ve uluslararası kuruluş, Kuşak ve Yol inşasına destek veriyor.
Çin ile Kuşak ve Yol güzergahındaki ülkeler arasındaki mal ticareti hacmi 5 trilyon doları aşmış durumda. Çin'in yaptığı doğrudan yatırım hacmi de 60 milyar doları aştı ve güzergah ülkelerinde 200 binden fazla istihdam yarattı. Kuşak ve Yol inisiyatifi, BM Genel Kurulu ve Güvenlik Konseyi'nin kararlarına yazılarak, uluslararası toplumdan da geniş kabul gördü.
“Ortak istişare, ortak inşa ve paylaşım” nedir?
Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Martin Jacques, Çin'in dünyadaki birçok ülkenin dikkatini çektiğini söylüyor. Çünkü bu ülkeler, Çin'in bir çeşit “yeni imkan” sağladığını gördüler. Bu “yeni imkan” da Kuşak ve Yol inisiyatifinin küresel yönetişim reformuna “ortak istişare, ortak inşa ve paylaşım” şeklinde sunduğu yeni düşünce.
Jacques, küresel ticaret anlaşmazlıkları ile gümrük engellerinin sürekli olarak tırmandığı ve ekonominin küreselleşmesi ile çok taraflılık sistemine karşı seslerin yükseldiği bugünlerde, geleneksel yönetişim düşüncesinin artık uluslararası siyasi ve ekonomik durumlarda yaşanan değişiklikleri göğüsleyemeyeceğini düşünüyor.
Jacques, insanlığın nereye gideceği ve çıkışın nerede olduğu gibi bir dizi soruların cevaplarının belki de “ortak istişare, ortak inşa ve paylaşım” düşüncesinde aranabileceğini söylüyor.
Ortak istişarede eşitlik öne çıkıyor
“Ortak istişare”, çağdaş küresel yönetişimin “eşitlik” ilkesine verdiği önemi yansıtıyor.
Gelişmekte olan ülkeler, sanayileşme ve kentleşmeyi hızlandırarak, ekonomik bağımsızlıklarını kazanmayı ve ulusun yeniden canlanmasını gerçekleştirmeyi talep ediyor. Ancak, Batılı ülkelerin uluslararası kuralların hazırlanmasında önderlik rolü oynadığı ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Dünya Bankası gibi kuruluşlarda da güçlü söz hakkına sahip olduğu için gelişmekte olan ülkeler yeterli desteği bulamıyor.